Epilepsi nedir ve nasıl ortaya çıkar?
10 Şubat Uluslararası Epilepsi Günü kapsamında, nöroloji uzmanları epilepsiye dair önemli bilgiler paylaştı. Nöroloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Gözde Öngün, epilepsinin halk arasında ‘sara hastalığı’ olarak bilindiğini belirterek, hastalığın beynin kortikal nöronlarındaki anormal ve aşırı elektriksel deşarjlar sonucu ortaya çıktığını ifade etti.
Beyin hücrelerinde meydana gelen bu anormal elektriksel aktivitelerin, bilinç değişiklikleri, kontrolsüz hareketler ve duygusal farklılıklarla kendini gösterdiğini vurgulayan Uzm. Dr. Öngün, epilepsinin tekrarlayan nöbetlerle karakterize bir hastalık olduğunu söyledi.
Epilepsiye yol açan nedenler
Epilepsi hastalığının çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebileceğini belirten Dr. Öngün, en yaygın faktörleri şu şekilde sıraladı:
- Genetik yatkınlık: Ailede epilepsi öyküsü bulunan kişilerde hastalık riski daha yüksek.
- Doğum sırasında beyin hasarı: Zor doğumlar veya oksijen yetersizliği epilepsiye neden olabiliyor.
- Beyin travmaları: Trafik kazaları, kafa yaralanmaları epilepsiye yol açabilir.
- Enfeksiyonlar: Menenjit, ensefalit gibi beyin enfeksiyonları epilepsi riskini artırabilir.
- Metabolik ve toksik nedenler: Kan şekeri dengesizlikleri, elektrolit bozuklukları ve zehirlenmeler epilepsiye neden olabilir.
- Beyin tümörleri ve inme: Yaşlı bireylerde epilepsiye yol açabilen en önemli faktörlerden biri.
Nöbetleri tetikleyen durumlar
Epilepsi nöbetleri belirli dış etkenler tarafından tetiklenebilir. Uzm. Dr. Öngün, özellikle stres, düzensiz uyku, aşırı yorgunluk, ani duygusal değişimler, açlık, alkol ve uyuşturucu kullanımının nöbetleri artırabileceğini ifade etti. Ayrıca, parlak ışıklar, hızlı değişen ekran görüntüleri, hormonal değişimler ve adet döngüsünün de nöbetleri tetikleyebileceği belirtildi.
Epilepsi teşhisi nasıl konur?
Tanı sürecinde detaylı değerlendirmelerin önemli olduğunu belirten Dr. Öngün, şu testlerin epilepsi tanısında kullanıldığını söyledi:
- Kan testleri: Metabolik ve toksik nedenleri araştırmak için yapılır.
- EEG ve Video EEG: Beynin elektriksel aktivitesini ölçerek nöbetleri değerlendirmeye yardımcı olur.
- Manyetik Rezonans (MR), Bilgisayarlı Tomografi (BT), PET ve SPECT: Beyindeki yapısal anormallikleri tespit etmek için kullanılır.
Epilepsi nöbeti geçiren birine nasıl müdahale edilmeli?
Epilepsi nöbeti geçiren bir kişiye doğru müdahale etmek hayati önem taşır. Uzm. Dr. Öngün, ilk yardım konusunda şu önerilerde bulundu:
- Kişiyi güvenli bir alana alın ve başını koruyun.
- Yere yatırarak yan pozisyona getirin, böylece solunum yolu açık kalır.
- Kasılmaları durdurmaya çalışmayın, sert cisimler yerleştirmeyin.
- Hastaya su veya ilaç vermeyin.
- Nöbet beş dakikadan uzun sürerse veya kişi bilincini kaybederse 112 Acil Servis’i arayın.
Epilepsi nöbetleri hakkında farkındalığın artırılması, doğru müdahalelerin öğrenilmesi ve tetikleyici faktörlerden kaçınılması hastalığın kontrol altına alınmasında büyük önem taşıyor.
CUMHA – CUMHUR HABER AJANSI